Afvalscheiding begint bij de basis

Interview met Anne Oosterdijk
Door Ida Hylkema · 25 augustus 2015  ·Fotografie Ida Hylkema

Over een jaar zit er een kwart minder restafval in de afvalcontainers van Eastermar, Gytsjerk, Oentsjerk en Heeg. Dat is het doel van het pilotproject ‘Ho! Net yn de kliko!’ van de vier dorpen. De aftrap was zaterdag 29 augustus jl. tijdens het festival Easterbarren in Eastermar. Begin september volgen de andere drie dorpen.

Anne Oosterdijk uit Eastermar is één van de initiatiefnemers van het project. Hij zit namens Duurzaam Eastermar in de werkgroep waarin ook vertegenwoordigers van Duurzaam Heeg en de dorpsbelangen van Gytsjerk en Oentsjerk zitten. Deze groep is voortgekomen uit een bijeenkomst van het Netwerk Duurzame Dorpen in 2013, waar onder meer het thema ‘afval en kringlopen’ werd uitgelicht. De aanwezige dorpen wilden aan de slag met dit thema en gingen daarvoor om tafel met afvalverwerker Omrin. ‘Het bleek dat meer dan de helft van ons huishoudelijk restafval bestaat uit recyclebaar afval dat eigenlijk gescheiden weggegooid had moeten worden’, schetst Oosterdijk het grootste knelpunt. Met dat gegeven gingen de dorpen, inmiddels zijn er nog vier overgebleven, aan de slag met als resultaat het pilotproject dat nu in uitvoering komt.

Huishoudingen van de vier dorpen die willen meedoen, krijgen een sticker die ze op de afvalcontainer kunnen plakken. Hiermee geven ze aan dat ze serieus aan de slag gaan met het scheiden van hun afval. Om de aandacht niet te laten verslappen, krijgen de deelnemers regelmatig nieuwsbrieven met tips en de laatste stand van zaken. Ook wordt er iedere periode een andere categorie afval uitgelicht, zoals GFT, papier, elektrische apparaten, glas, textiel en klein chemisch afval. Op de speciale site die voor het project is ontwikkeld, is per dorp informatie beschikbaar over bijvoorbeeld inzamelpunten, tips en speciale acties. Niet alleen de glascontainers staan er op, maar ook adressen van burgers die bepaalde artikelen inzamelen, bijvoorbeeld voor het goede doel.

In april is er al een nulmeting van het restafval geweest en tussendoor wordt het gewicht van de containers ook twee maal gemeten, om het verloop van de campagne goed in de gaten te kunnen houden. ‘Je weet waar je staat en je krijgt ook een soort competitie tussen de verschillende dorpen, dat stimuleert’, zegt Oosterdijk. Na een jaar hoopt de werkgroep een reductie van 25 procent te hebben gerealiseerd. ‘Je moet ergens van uitgaan en we denken dat het te realiseren is. Maar het gaat niet alleen om dat getal, het gaat er vooral om dat mensen bewust met hun afval omgaan en niet meer alles zomaar in de container gooien.’

Dergelijke campagnes zijn er wel vaker geweest, maar de grote kracht van ‘Ho! Net yn de kliko!’ is dat het uit de gemeenschap zelf komt, stelt Oosterdijk. ‘Het is niet de afvalverwerker of de gemeente die iets oplegt, het is een initiatief van de dorpsbewoners zelf. De gemeenten Tytsjerksteradiel en Súdwest-Fryslân werken wel samen met de werkgroep, maar de uitvoering en regie ligt in de dorpen zelf. We hebben veel gelezen over en gesproken met andere projecten in heel Nederland en ontdekten dat er veel mislukte, omdat de initiatiefnemers niet dicht genoeg bij de burgers stonden.’

Anne Oosterdijk is razend enthousiast en dat probeert hij over te brengen op zijn dorpsgenoten, maar ook op andere dorpen. Het project is te vinden op de site van het Netwerk Duurzame Dorpen. ‘Wij hebben alle stappen van ons pilotproject verwerkt in een draaiboek dat andere dorpen zo kunnen overnemen. En ik ga ook graag naar andere dorpen toe om te vertellen over deze campagne. Ik ben een natuurmens en zie, dat hoe wij met ons milieu omgaan, op de kop verkeerd gaat. Er is een verandering nodig en die moet bij de mensen zelf vandaan komen. Dit project speelt daarop in.’